Од осамостојувањето на државата 8 септември 1991 година Велес (тогашен Титов Велес) се соочи со многу кризи. Стопанството, големите капацитети со стари и непродуктивни технологии не ја издржаа конкуренцијата на пазарот. Социјалните стеги, падот на стандардот, невработеноста се сеуште проблем со кој се соочува најградот од XIX век. Но неговата рехабилитација отпочна.
 
Официјално името Велес почнува да се користи од 14 септември 1996 година со Законот за територијлната поделба на Република Македонија и одредување на на подрачјата на единиците на локалната самоуправа.

Во секој дел од времето во секоја епоха има творци кои можат да ја сочуваат неговата историја. Создавајќи вредности за себе велешани го оставаат во наследство на идните генерации градот, реката, градбите, се оставаат себеси во местото кое е единствено нивно и единствено родно, татково.

Со таква мисла во себе ние му се обраќаме на градот денес.

Тој во првиот век на III милениум, на местоположбата што му ја одредиле нашите предци, денес има околу 55.000 жители. Раководењето со Општината го одлучуваат граѓаните на демократски, повеќепартиски избори. На чело на локалната власт е градоначалник и Совет на Општината. Развиената мрежа на невладини организации ги определува насоките и потребите на граѓаните во остварување на посебните потреби. Институционално граѓаните ги задоволуваат потребите од комуналната, образовната, здравствената и културната сфера. Стопанството го карактеризира акционерство и приватен капитал.

Во градот на многу суптилен начин се надополнува старата градска архитектура со новите современи градби, симболите на традицијата со потребите на новото време. Потребите за развој и инвестирање ги има секаде - од оние кои значат егзистенција, стопански развој - вработување, комунално уредување и култура.

Насоките поставени за реализирање на нејзиниот економски развој и проектите од сите области на живот пред се се насочени кон обезбедување здрава животна средина за велешани.


Спомениците на минатото во Велес, црквите “Св.Пантелејмон” и “Св.Спас”, Саат Кулата, Џамијата се наша гордост. Се гордееме и со сочуваната стара градска и европска архитектура, а го имаме и Малото мовче, најстариот спој на бреговите и на животот.

Поствоениот период во развојот на Велес најавува негова нова цивилизациска експанзија. Видливо е неговото продолжување на културните традиции во сите области на уметноста - литературата, музиката, сликарството. Образовниот просек на велешани е далеку од оној затечен по ослободувањето на градот. И спортскиот живот, организиран во спортски клубови на масовните спортови доживува неверојатен подем.

Распадот на поранешна Југославија, прилагодување на Македонија кон плуралистичкиот и политички живот се одрази во севкупните состојби на градот. Младата македонска држава, сонот на плејадата борци од изминатите векови, споменати во оваа книга и многу застапени само во идејата, а не и со своето име, беше остварен.

Полека, во изминативе 12 години самостојност, започна да се нормализира животот во Велес. Со свои сопствени сили, но и со помош на меѓународни и домашни донации Велес добива димензија на современ и модерен град. Се инвестира во неговото инфраструктурно уредување, во заштитата на спомениците од минатото, во развојот на нови културни дострели.

Се родија во Велес и ја обележија втората половина на 20 век, нови имиња во областа на науката, литературата, уметноста. Нивните придобивки градот ќе ги памети и ќе ги внесе во својот историски бележник, но со исто толку гордост и достоинство ќе ги чува во својата историја луѓето кои не потекнуваат од него, а несебично се вградија и се уште вложуваат во него. Таа комбинација од велешани кои низ светот го величеа неговото име и луѓе кои Велес го чувствуваат за свој ја формира сликата на неговите почесни граѓани.


Д-р Ѓорѓи Шоптрајанов, велешанец кој како голобрадо момче го напуштил родниот Којник и жеден за наука заминал низ Европските метрополи. Во Париз неговото второ огниште, за заслугите во областа на романистиката и бројните лексикографски трудови е одликуван со легија на честа, признание со кое многу малку странци имаат чест да се закитат. Како момче, додека престојувал во Белград, другарува со Кочо Рацин и другите напредни идеолози од студентската младина. По војната го основа Универзитетот “Кирил и Методи” во Скопје и Универзитетската библиотека “Климент Охридски”. Во многу прв и значаен после секој свој научен поход се враќа во Велес да собере сили за нови, повисоки дострели. Во 2000 година Општината Велес Ѓорѓи Шоптрајанов го прогласи за свој почесен граѓанин.

Име што нераскинливо е поврзано со сите современи текови во Македонија на политички, спортски, културен и економски план е Трифун Костовски. Неговиот пиетет кон градот со најстара културна традиција, неговата мерка за значењето на вредностите, придонесе повеќепати да вложи заедно со материјалните средства и многу љубов и емоции во овој град. Му го подари споменикот на Кочо Рацин, дело на академскиот склуптор Томе Серафимовски, му помогна во реставрирање на цела една улица на стара градска архитектура, се грижи и помага лица со хендикеп.

Составот на почесните граѓани на Велес покажува дека подеднакво му се важни на градот и на велешани сите области од животот и сите луѓе. Уште еднаш и на овој начин ја покажува својата отвореност кон светот и својата космополитност.

А таа негова широчина се изразува и преку трите меѓународни манифестации што се одржуваат во него: “Рациновите средби” со четириесет годишна традиција, Фестивалот на античка драма “Стоби” и Фолклорниот фестивал “Велес”. На полето на ликовната уметност во градот се одржуваат две меѓународни ликовни манифестации: ликовна колонија - еко арт и сликарска колонија - мал формат. Бројни проекти на поединци го издигнале градот и го претставуваат ширум светот - актерот и режисер Младен Крстевски со своите филмски остварувања, сликарите Ангел Петров и Сашко Попов со своите дела.

Книжевната традиција продолжува со Јордан Леов, Васил Тоциновски, Катица Ќулавкова, Тихо Најдовски, Македонка Јанчевска и други помлади автори кои се уште го градат својот опус.

Музичката сцена, по брилијантните творечки дострели на Живко Фирфов и Стефан Гајдов ја продолжува младата екипа на музичари како Веселинка Маџарова, Светлана Ташева и т.н.

Сепак најголем континуитет во развивањето на културното опстојување на градот има театарот. Првите театарски обиди на ЈХК-Џинот денес ги издигнуваат до вистински маестрални достигнувања во оваа област актерите на театарската куќа што го носи неговото име. Се чува тука култот на доајените Петре Прличко и Тодорче Николовски и низата имиња што ја постигнаа традицијата за да дојде денес уште едно име на самиот врв на скалилото - Васил Зафирчев.

Секое време, секој век, секоја генерација реди, вградува, ѕида на темелот поставен пред повеќе од 23 века. Затоа градбата со име Велес е толку лична, толку моќна и достоинствена, затоа гордо го чува своето име и имињата на своите градители.