пред и I с.в.

Балканските војни и I светска војна


Во целиот овој меѓу воен период општествено-политичките прилики ги одбележува прогресот на гимназиската младина, нивното организирано спортско и културно делување, како и народното просветување преку анафалбетските курсеви за возрасни. Тука се и работничките спортски друштва и музички и театарски групи. Навлегувањето на писменоста на голема врата ја предизвикува и првата книжарница на Лазо Смилев, а потоа и книжарниците на Ѓошо Крајничанец, браќата Левкови и Димко Урумов. Во нив доаѓа и легалниот печат, а илегалниот, многу баран и прогресивен доаѓал по тајни, партиски канали.

Театарските почетоци поставени од Ј.Х.К.Џинот се развивале. Следбениците учители бил актери и режисери. Изборот на поставуваните сценски дела е навистина предизвикувачки: Гогољ, Иго, Жинзифов. Во дваесетиот век веќе се поставувани Горки, Ибзен, Толстој. Театарската уметност е врзана за имињата на Бано Ќурчиев, Димко Крепиев, Ленче Пројчева, Панко Брашнаров, Павлина Хаџи Панзова, Христо Зарезанков, Марија Коробарова и многу други. Во ова време ќе се издвојат имињата на Петре Прличко, Тодорче Николовски, Наќе Милошев и Ангел Салџиев кои ќе го напуштат градот и ќе го одберат актерството како професија.

Меѓу војните, театарските гурпи во спортско-музичките друштва, го држат континуитетот на сценската уметност преку делата на Крлежа, Нушиќ, Чехов, Гогољ. Актерската екипа се идентификува со политичката комунистичка ориентација Кочо Рацин, Славко Славков, Сокол Танев, Трајко Капчев, Јордан Леов и многу други. За сцена биле користени хотелите и рестораните “Белград” и “Загреб” и кафеаната “Балкан” на Мегдан.