преродба

Национална преродба


стара железничка станица во Велес Но железничката пруга Велес - Солун, пуштена во употреба 1873 година ја прекинала оваа иницијатива. Во овие години воспоставена е и телефонска мрежа во Велес.

Иако сеуште се употребувал караван - сообраќајот, водената делница и сувоземните патишта, најкористен бил железничкиот превоз.

Изградбата на железничката линија предизвикала промени за Велес и околината. Така, во градот се изградила железничка станица, магацини, хотели, се поправале друмските патишта (џадиња) по кои доаѓале и заминувале патниците од возовите ширум Македонија. На десната страна на Велес никнувала нова, модерна населба.

Железницата донела во Велес нови индустриски производи. Стоките на велешките занаетчии ја изгубиле привлечноста. Странските компании го потиснале домашното производство. Од изградбата на железницата во Македонија најголема штета претрпел Велес. Занаетчиите ги затворале дуќаните и заминувале на печалба во странство. Еснафот ги губел своите позиции. Почнале да изумираат занаетите. Следниот силен пад на занаетчиството во Велес е во периодот од 1901 - 1904 година кога во него егзистираат 4 грнчарски, 3 папучарски, 3 ќурчиски, 1 мутавџиски занает, сведени на работилници. Производството е примитивно, рачно, со низок капацитет. Ова производство неможело да донесе печалба. Во иста или слична состојба се наоѓало и селанството, неизвесно и незаштитено со многу давачки и разбојнички напади.

Стопанската криза што го зафатила Велес можела да ја преброди само покрупната буржуазија. Во 1890 година работеле 2 претпријатија за производство на масло за јадење што го усовршиле манифактурното работење: на П.Зиков и И.Крстев. Во 1908 година проработила фабриката за производство на брашно на П.Зиков. Во магацините за тутун работела женска работна рака, а од керамичко производство егзистирале 3 тулани и неколку фирми за грнчарско-керамички производи.