Германските продирања на територијата на Македонија биле проследени со воздушни напади. Уште на 6 април 1941 година, Велес 13 пати бил надлетуван од германски авиони. Страв и паника се населиле во градот од плитар. Којник, Бузаана, Мегдан, Сармаале, Варналиите, железницата, мостот, центарот, ги потресле силни детонации веќе на 7 април утрото. Многу жртви и рушевини. Цели семејства го завршиле својот пат во тоа априлско утро. Другиот ден градот го опседнале окупаторските единици, се блокирал целокупниот економски и културен живот.

Изменетите воено-политички услови придонеле воведување на воена управа со строго пропишани правила на живеење и однесување. Ова ја отежнувало политичката активност на КП како единствена политичка сила. Ангажирањата се насочиле кон прибирање оружје и создавање услови за вооружено востание.

Воено-полициските органи во Велес и биле доделени на Бугарската сојузничка држава која целокупната активност ја насочувала кон откривање и оневозможување на делувањето на КП. Покрај редовните мерки на насилство, апсења и прогони, формирала профашистички организации во интелектуалните јадра со тенденција за национална асимилација со фалсификување на македонската национална историја, преименување на историските личности во бугарски и т.н.

Бугарската власт мошне успешно и систематски го спроведувала пљачкањето и теророт врз населението. Реквизицијата и ограбувањето предизвикале недостиг од стоки за широка потрошувачка и воведување на купонски систем. Овие услови го зголемувале незадоволството на народот кој единствен излез и помош барал во делувањето на партијата. Кон членовите на партијата се придружиле членовите на ВМРО. Бане Андреев-Ронката и Панко Брашнаров формирале Местен воен комитет и создавале услови за почеток на вооружена борба. Комитетот го сочинувале покрај нив и Никола Кирков, Борис Гонев, Благојка Демниева, Коло Бабункси, Јовче Чучук, Димко Митрев, Јовче Матев и Страхил Гигов. Набрзо активноста се проширила и во велешката околија, Азот и Клепа преку Трајче Петкановски, Стоилко Ивановски-Планински, Боро Мокров, Димче Мирчев, Трајко Капчев, Орце Лазов и др. Во месните комитети огромна помош и поддршка добивале од народот.


Кон крајот на септрември 1941 година се формирале првите партизански чети за до пролетта 1942 година да се исфрли и велешкиот партизански одред “Димитар Влахов”.

Велешката партиска организација големо внимание му посветувала на обезбедувањето сигурен престој на илегалците, како и на печатењето на илегален, пропаганден материјал. Формирањето и јакнењето на тајните комитети по селата, придонесувало за координирање со населението, партизанските групи, обезбедување логистика на партизаните и заштита на населението.

Организираниот отпор на територијата на Велес најголеми размери добил во 1942 година, кога е организиран и Штрајкот на учениците од Велешката гимназија во знак на протест и незадоволство на националната бугарска асимилаторска политика на власта. Штрајкот е инициран од Одлуката на директорот на Гимназијата за исклучување на учениците за кои постоел сомнеж дека се членови на СКОЈ. На 14 март 1942 година учениците демостративно ги напуштиле училниците, а ним спонтано им се придружиле и другите ученици. Утредента Штрајкот од гимназискиот двор се префрлил на улиците на Велес. На учениците им се придружиле родителите и граѓани на Велес.

Како знак на револт на регрутацијата на велешаните во редовите на Бугарската војска, партиското раководство организирало протест на жените - мајки, сестри, сопруги. Преку 200 жени утрото на 11 мај 1942 година пред Општинската зграда извикувале пароли против Бугарската власт.

Најсложената, најконспиративна дејност во илегала е печатење на летоци и билтени. Неколку машини за пишување и преса за умножување се целата печатарска техника со која располагала илегалната печатница сместена во куќата на Нада Бутникошарева и во куќите на Димко Митрев и Јовче Чучук. Во работата на печатницата биле ангажирани членовите на овие семејства. Кочо Рацин пишувал статии за весникот “Народен билтен”, а му помагале Данчо Зографски, Јордан Тодоровски, Љубомир Босилков, Никола Кирков и др. Во 1942 година со изградба на скривница во куќата на Митреви се зголемила дејноста на илегалната печатница. Се умножувале брошури и летоци, се печателе списанијата “Пролетер” и “Искра”. Со печатен материјал се снабдувале партиските организации ширум Македонија. Со упадот во печатницата во декември 1942 година се разоткрила илегалната дејност на КП.


Првото борбено крштевање на партизанскиот одред “Димитар Влахов” е на 14 јуни 1942 година на падините на планината Лисец. Одредот успешно го одбил нападот на бугарската војска и продолжил организирана оружена борба со се поголеми војнички и политички успеси. Оружени групи се формирале на целата територија на велешката поширока околија и му се придружувале на одредот. Дејствувањето на одредот создало поголема полуслободна територија во велешко, добил доверба од населението и од ден на ден се поголемо омасовување.

Бугарската власт, за разбивање на оваа организирана вооружена формација ја организирала т.н. “Бабунска офанзива”. Неможејќи да му наштети на одредот, бугарската војска блокирала поголеми реони, открила и уапсила многу соработници на народноослободителното движење, го малтретирала месното население, ги палела имотите. На 14 септември 1942 година во месноста Пуста Кула ликвидирани се група активисти од с.Рудник. На 17 октомври 1942 година стрелани се 16 лица во Азот, на 25 октомври истата година убиени се на најсуров начин десетина селани од Долно Јаболчиште. Состојбата станала уште по драматична со експлодирањето на пеколната машина во куќата на Митреви во декември 1942 година. Тешката 1942 година завршила со апсењето на Мирче Ацев и Страшо Пинџур во куќата на Јован Митрев.

Во пролетта 1943 година бил формиран народно-ослободителен одбор кој меѓу населението го растурал Прогласот на КПЈ за Македонија со кој се повикува народот на масовно вклучување во редовите на организацијата. До почетокот на 1944 година Одборот својата работа ја насочил во градот, а подоцна и на целата територија на велешкиот округ. Најголемите и најуспешни борби се воделе тука во време на февруарскиот поход во 1944 година.


Одредот “Трајче Петкановски” се појавил во многу специфични услови на 23 април 1944 година во месноста Кадиица од борци од велешко и прилепско. Одредот во почетокот го сочинувале 26 борци за до 1 септември 1944 година да достигне бројка од 500 борци. Во своето 5 месечно делување не дал ниту една жртва. Од него и од новопристигнати борци на 2 септември 1944 година во с.Отиштино е формирана Осмата (македонска) велешка бригада. Нејзините дејствија се насочени кон целосно ослободување на Македонија од фашистичкиот агресор. Ноќта меѓу 8 и 9 ноември Бригадата пристигнала на територијата на Велес, во с.Горно Оризари. Во 4 часот наутро на 9-ти ноември ги запоседнала борбените позиции за напад и ослободување на Велес. Во попладневните часови градот бил ослободен.

9-ти ноември, Денот на ослободувањето на Велес денес е празник на Општината, ден кој секоја година се обележува со посебна пригодна програма, на која се доделуваат специјални награди и признанија на истакнати поединци, институции и асоцијации кои дале особен придонес во неговиот развој и афирмација.

Но уште еден момент од II светска војна кој иако не се случил на територијата на Велес, многу значаен за државноста на Република Македонија, ја одбележил и велешката историја. Тоа е Првото заседание на АСНОМ одржано на 2 август 1944 година во манастирот “Св.Прохор Пчињски”. Тогаш е прогласено и создавањето на македонската држава. Честа прв да го отвори ова многу значајно собрание за македонскиот народ му припаднала на велешанецот Панко Брашнаров. Неговите зборови:”Во овој момент, во ова историско место “Св. отец Прохор Пчињски” и на овој историски ден - Илинден, кога објавувам да е отворено Првото антифашистичко собрание на народното ослободување на Македонија, душата ми е преполна со радост ....... земја на нашите покојници, многубројни народни херои, паднали и посеали си мошти по цела Македонија .....жив сум сведител на два Илиндена 1903 и 1941 година ..... Денеска на вториот славен Илинден последен Илинден на неослободена Македонија, се ставаат темелите на македонската држава”. Панко Брашнаров е избран за прв потпретседател на Президиумот на АСНОМ, а заедно со Бане Андреев-Ронката за пратеник на АВНОЈ.

Покрај нив на I заседание на АСНОМ за негови членови се избрани Страхил Гигов, Благој Аџипанзов, Благој Левков, Мино Богданов, Маца Карбева и Стоилко Ивановски.


Веднаш по ослободувањето, народноослободителниот одбор презел активности за консолидирање на состојбите во градот. На првиот состанок, одржан истиот ден - 9-ти ноември донесена е одлука по итна постапка да се обнови Мало мовче, да се воспостават телефонските врски и да се пристапи кон расчистување на рушевините. Загинатите борци - ослободители на Велес, се погребани во посебна алеа на гробиштата на црквата “Св.Пантелејмон”.

Наскоро биле оспособени и започнале со работа првите училишта на македонски јазик. За прв претседател на Градскот народен одбор е избран Дончо Мирчевски. Велес отворил нова страница од својата историја.

1946 година е период на изградба на нови објекти во Велес, куќи наменети за згрижување на семејства со разрушени и опожарени домови, како и домови за бегалците од Егејска Македонија, оспособување на сообраќајниците. Веднаш се преземени мерки за заживување на индустриските објекти. Прва проработила фабриката за масло (25.12.1944 год.), потоа фабриките за керамиди “Македонија” и “Бон Марше”. Сопственичките односи се решавале преку експропријација, национализација, секвестрација и конфискација како форми регулирани, со закони и аграрна реформа.

Капиталот преминува во сопственост на федералната единица Македонија со бројни акти со кои е извршено подржавување на приватната сопственост. Донесувањето на првиот Петогодишен план (1947-1951 г.) е логична последица на политичко-економските мерки и означува нова фаза во развојот. Задоволството од неверојатно брзиот развој на градот, остварување на ветувањата на КП во поглед на еднаквоста, сопственоста, образованието, слободното национално изразување, се припишува на организацијата и водењето на партијата и војната на Јосип Броз Тито. Со закон за преименување на името на град Велес во Титов Велес, од 11 октомври 1946 година Велес, Вила Зора, Ќупрули одново го менува името. Титов Велес е се до моментот кога во Македонија (1996 год.) стапува во сила Законот за територијална поделба и од Општината Титов Велес произлегуваат пет нови општини: Велес, Богомила, Извор, Чашка и Градско.

Во овој период од 1946-1990 година, во Велес, како и со државата на која и припаѓа, раководи комунистичката партија. Монопартизмот во првите 30 години јакне, за потоа да отпочне неговото постепено слабеење. Во 1990 година, се реализирани првите повеќепартиски парламентарни избори.


Овие 55 години го изменија предзнакот на Велес. Од трговско-занаетчиски Велес прерасна во индустриски град. Во 1947 година прехранбената индустрија станува белег на градот преку фабриката за масло “Благој Ѓорев”, Крзнарската индустрија “Димко Митрев”, потоа следат претпријатието за преработка на тутун, металната индустрија “Браќа Кошулчеви”, “Жито Македонија”, фабриката за порцелан, Свиларскиот комбинат, а подоцна фабриката за талк, производството на цигли и на вар во фабриката “Киро Ќучук”. Подоцна индустриската слика ја дополнуваат фабриката за производство на предено и конец “Ветекс” и најголемата грешка, најголемата болка на велешани Топилницата за олово и цинк “Злетово” која од 1975 година кога го започна производството, до денес претставува причинител за енормни загадувања на животната средина. Хемиската индустрија “Велес” е последниот голем индустриски капацитет изграден во Велес. Агрокомбинатот “Лозар” е најголемиот од овој вид во Општината кој обединува производство на храна и нејзина преработка.

Во ова време на сестран подем и развој се урбанизира Велес, добива нова слика, нови градби, му треба повеќе простор и ја зголемува својата градска зона. Изградени се современи улици и патишта, училишта, здравни домови, болница. Велес е просечна урбана средина на Македонија, со големи можности за развој.